Dwór i jego mieszkańcy

W latach 1682 – 1687 rozpoczęło się sprzedawanie majątku Łosia, dokończone w 1700. Nowymi właścicielami stali się Potoccy. W 1800 roku miała miejsce kolejna zmiana – właścicielem stał się Ludwik Skarbek, a w 1807 roku Szambelan JKM Jerzy Mikołaj Wilczewski.


W tym samym roku powstało Księstwo Warszawskie. Być może więc JKM oznaczało „Jego Królewskiej Mości”, co z kolei świadczyłoby o ważnej pozycji nowego właściciela.

Podobnie jak swój poprzednik, Wilczewski długo nie nacieszył się Łosiem. W 1814 roku przejął go komornik z powodu zadłużenia.

Za czasu Wilczewskiego powstał pierwszy opis majątku w Łosiu:

  • dwór drewniany, otynkowany, czteroizbowy z kuchnią, spiżarnią i alkierzem (narożnikiem)
  • dom folwarczny na służby, czteroizbowy
  • stajnia na 8 koni
  • wozownia
  • owczarnia
  • na 300 owiec
  • 2 obory na 44 sztuki bydła
  • wolarnia na 12 sztuk bydła
  • 2 stodoły,
  • spichlerz
  • piwnica – ziemianka
  • gołębnik
  • odchodek jeden zły bardzo
  • 4 ogrody warzywne
  • młody sad owocowy

W dobrach można było znaleźć też

  • młyn wodny o trzech kołach z foluszem (maszyną do falowania sukna) Młyn był na lewo od mostu, stojąc twarzą w kierunku Tarczyna. W rzece leżą jeszcze pozostałości kół młyńskich.
  • tartak
  • drewnianą gorzelnię
  • browar, wówczas nieczynny, służący za mieszkanie ekonoma
  • kuźnię
  • garbarnię
  • zarybiony staw

We wsi znajdowało się piętnaście chat, po jednej izbie z komorą w każdej. Trzy chaty były puste, w reszcie mieszkało pięciu gospodarzy, czterech komorników i jedna komornica.

W Wólce Łoskiej nie było gospodarstw, tylko jeden budynek. Zajmował go smolarz Jakub, który dostarczał swoje produkty dworowi.

W 1816 roku, w wyniku licytacji Łoś otrzymał Ernest Sartoryusz de Schwanenfeld, konsyliarz tajny (urzędnik) i szambelan dworu. To on był wierzycielem Wilczewskiego.

W 1820 roku Ernest zmarł. Jego majątek odziedziczyli bratankowie, którzy sprzedali go Onufremu Dominikowi de Schoerpas Wojciechowskiemu za 110 000 złotych.

Ten wsią Łoś nacieszył się już pewien czas – aż do 1843 roku.